Aartsbisschop Eijk Accepteert Ontkerkelijking

The Nu
February 16, 2012

http://www.nu.nl/binnenland/2742434/aartsbisschop-eijk-accepteert-ontkerkelijking.html


UTRECHT - Dat steeds minder mensen betrokken zijn bij de katholieke kerk, is niet te stoppen. Aartsbisschop Wim Eijk (58) accepteert dat de Nederlandse kerkprovincie krimpt.

''Een dieptepunt, een tijd die we geduldig moeten doormaken'', zei de aartsbisschop van Utrecht in een interview met het ANP en NU.nl. Zaterdag wordt Eijk kardinaal, na de paus de hoogste rang in de Rooms-Katholieke Kerk (RKK).

''In de westerse samenleving zijn steeds meer mensen veel met zichzelf bezig en weinig met anderen.'' Iets wat Eijk aan het hart gaat, maar waar hij naar eigen zeggen weinig tegen kan doen. ''We kunnen mensen onze boodschap voorhouden, niet opleggen.''

Eijk ziet de ontkerkelijking met lede ogen aan, maar ''krimp is niet altijd achteruitgang''. In de afgelopen decennia ging de kerk van 'volks' naar 'keuze'. Vroeger gingen grote ladingen mensen naar de kerk, bij wie het niet opkwam om voor iets anders te kiezen, aldus de aartsbisschop. ''Je houdt nu mensen over die er echt voor gaan.''

De aartsbisschop heeft het moeilijk als gezicht van de Rooms-Katholieke Kerk. Zijn kerk gaat gebukt onder een storm van kritiek, vooral door het seksueel misbruik in de katholieke instellingen.

Slachtoffers kregen de openlijke excuses die ze al die jaren wilden hebben, maar sommigen vonden het te laat. Wat zegt u?

''We realiseren ons dat we bij sommige slachtoffers geen goed meer kunnen doen, vanwege het leed dat hen is aangedaan. En dat we eerder iets publiekelijk hadden kunnen doen, maar we zijn hard bezig het onrecht goed te maken.

Met een klachtenprocedure kunnen slachtoffers financiele compensatie claimen. Daarnaast horen we dat mensen die de procedure doorlopen, deze als bevrijdend ervaren. Eindelijk wordt hun verhaal gehoord, ten overstaan van (een vertegenwoordiger van) een dader."

Toch is er forse kritiek op het meldpunt en de klachtenprocedure: te traag en weinig begripvol. U bent het niet eens met de kritiek?

''We hebben een groot deel van de aanbevelingen van de commissie-Deetman, die onderzoek deed naar het seksueel misbruik, al ingevoerd. Deetman zei eerder dat het meldpunt Hulp & Recht niet goed in elkaar zat.

Dat hebben we grondig gereorganiseerd en onafhankelijk gemaakt en het staat nu als een huis. Het zit goed in elkaar met professionele juristen en het is sterk verbeterd ten opzichte van het oude meldpunt."

Er wordt geroepen om onderzoek naar het gebruik van excessief geweld en naar vrouwelijke slachtoffers. Maar u en de KNR, de koepel voor religieuze ordes en congregaties, doen dat niet op eigen initiatief?

''Dat klopt, we wachten de uitkomsten van het debat in de Tweede Kamer af. Als het tot een parlementair onderzoek komt, dan werken we daar natuurlijk aan mee. Op dezelfde manier, zoals we dat ook hebben gedaan met de commissie-Deetman.

Het kan ook zijn dat de Kamer ons vraagt zelf een aanvullend onderzoek te doen. We wachten af wat er uit het debat komt en als we dat weten dan beraden we ons op een besluit."

U zegt zelf als schooljongen ook wel ferme tikken te hebben gehad. Denkt u dat er sprake was van excessief geweld binnen katholieke instellingen?

''Die harde draaien om je oren voelde je goed, maar dat was heel gewoon in die tijd, ook buiten de Rooms-Katholieke Kerk. We hebben wel meldingen van excessief geweld, maar we hebben geen aanwijzingen dat het op grote schaal voorkwam. Overigens zou dat nog wel moeten worden onderzocht."

Paus Benedictus XVI creeert zaterdag 22 nieuwe kardinalen, onder wie u. Voelt u zich in deze moeilijke tijden een prins van de kerk?

''Het is inderdaad een moeilijke tijd. Uit respect daarvoor heb ik mijn benoeming niet gevierd. Het moet nog even wennen, de titel, maar ik voel me vereerd. Het is een uitverkiezing om erbij te mogen horen en het is een dienst aan de kerk en rechtstreeks aan de paus.

De kans dat ik zelf ooit paus word, wat mogelijk is, is klein. Laat me eerst maar kardinaal worden en dan zien we wel verder."