|
| Orthodoxie Is Geen Grens, Maar Een Bron
Friesch Dagblad
January 23, 2012
http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=58163
De christelijke kerk heeft geen meerderheid in Nederland. En eigenlijk is dat geen verkeerde zaak nu blijkt dat macht door bepaalde personen zo slecht is gebruikt. Het is nu tijd om een vitale minderheidskerk te worden.
Frank Bosman
Het is de opinie van prof. dr. Jozef Wissink, die daarmee een verwijzing maakt naar het rapport van de commissie-Deetman over het misbruik in rooms-katholieke instellingen. Wissink neemt per 1 februari afscheid als hoogleraar Praktische Theologie aan de Tilburg School of Theology. Daarom werd vrijdag in Tilburg een symposium gehouden onder de titel De toekomst van de katholieke kerk. Hoe die toekomst eruit ziet werd vanuit verschillende standpunten belicht.
Prominent spreker was bisschop Gerard de Korte: ,,Dat de Katholieke Kerk, of eigenlijk de christelijke kerken, in Nederland het zwaar heeft, dat weet iedereen. De kerk kampt met de gevolgen van globalisering, democratisering en individualisering." Het is echter geen zaak zondebokken aan te wijzen, aldus de bisschop van Groningen-Leeuwarden, maar juist ,,om de kerk te vernieuwen".
Rest-kerk
De Korte is tegen een ,,heilige rest-kerk", waar geen plek is voor zondaars en liefhebbers. ,,Een juridische orthodoxie is de religieuze dood in de pot." In plaats daarvan breekt de bisschop een lans voor wat hij 'open orthodoxie' noemt. ,,Orthodoxie is voor mij geen grens of afbakening, maar een bron van inspiratie en spiritualiteit." De Kortes orthodoxie is ,,altijd dynamisch en contextueel".
,,Een sektarische kerk, een kerk van enkele heiligen is ook totaal niet katholiek", aldus Wissink. Maar een kerk die zich helemaal aanpast aan de omringende cultuur, heeft ook geen toekomst. ,,Als de kerk zich slechts aanpast aan de cultuur, wordt godsdienst een religieus verwoorden van dat wat iedereen eigenlijk al vindt." De Korte voegt daaraan toe: ,,Een kerk die huwt met de tijdgeest is al snel weduwe."
Een derde toekomstvisie voor de katholieke kerk in Nederland is die van een vitale minderheidskerk. Wissink: ,,Deze kerk heeft iets te zeggen aan de samenleving, en wordt aanvaard door de samenleving als relevant."
Volgens beide sprekers heeft de Rooms-Katholieke Kerk ook dringend behoefte aan een theologie van onze cultuur. Uitgangspunt is de optimistische houding dat God als Schepper in de gehele wereld te vinden is. Maar tegelijkertijd ,,mag genade niet het bezit worden van de cultuur", waarschuwt Wissink. God en wereld vallen niet samen, wil hij maar zeggen.
Dat de christelijke kerk in Nederland geen meerderheid meer heeft, heeft volgens Wissink ook zo zijn goede kanten. ,,We hebben als kerk immers slechte ervaringen met ongecontroleerde macht. En we hebben juist goede ervaringen met een onafhankelijke wereld die onze vuile was buiten hangt." Wissink verwijst hiermee naar het rapport van de commissie-Deetman over seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk. ,,God zuivert de kerk door de kritiek van de wereld om ons heen."
Dr. Staf Hellemans (Universiteit Tilburg) bepleit een herleving van de spirituele en mystieke vroomheid, gericht op de „ervaringsdimensie" van de religie en vanouds aanwezig in rooms-katholieke orden en congregaties. Het veronderstelt „een organisatorische strategie en een mentale koerswijziging." De kerk heeft spiritualiteit en mystiek enerzijds altijd gestimuleerd en anderzijds steeds ook geprobeerd te controleren. Dat geeft een spanning die er nog steeds is en die niet zal verdwijnen.
Bisschop De Korte stelt voor om in de geloofsverkondiging ,,onze boodschap niet op te dringen. We zouden meer moeten spreken over het geheim van God. We moeten levende getuigen zijn van dat geheim, niet zozeer met onze mond, maar vooral met onze daden. We moeten God 'brengen' als een aantrekkelijk voorstel, en Hem niet opdringen".
Aan het einde van het symposium klinken nog enkele positieve verwijzingen naar de joodse en islamitische tradities. Stefan Waanders, directeur van de stichting Thomas Moore, is jaloers op de joodse traditie waarin de liturgie in huis een belangrijke plek inneemt. ,,Een belangrijke plek en moment om het geloof over te dragen."
Ook oud-premier Ruud Lubbers is aanwezig en roemt de moslims, die nog ,,een liturgisch jaar kennen met vaste perioden en grote feesten". Daar kunnen christenen nog een hoop van leren, aldus de CDA-prominent.
Slotakkoord is de aanbieding van het boek Een katholieke kerk met toekomst aan prof. dr. Jozef Wissink. Het boek - onder redactie van Staf Hellemans, Piet Rentinck en Jan van den Eijnden - bevat veertien bijdragen met ideeën over de revitalisering van de Rooms-Katholieke Kerk en sluit af met een biografische schets en met de publicatielijst van Jozef Wissink.
|