Eijk: We Leefden Niet Volgens Onze Eigen Normen

The Trouw
January 19, 2012

http://www.trouw.nl/tr/nl/4692/Misbruik-rk-kerk/article/detail/3127437/2012/01/18/Hoorzitting-seksueel-misbruik-Rooms-Katholieke-Kerk-begonnen.dhtml

Aartsbisschop Wim Eijk

HOORZITTING SEKSUEEL MISBRUIK - De Tweede Kamer hoort woensdagmiddag en -avond vertegenwoordigingen van slachtoffers van seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk. Ook aartsbisschop Wim Eijk kwam naar de Kamer om de commissie voor Veiligheid en Justitie van informatie te voorzien.

Aanleiding voor de hoorzitting zijn de bevindingen in het rapport van de onderzoekscommissie-Deetman. De hoorzitting begon met een toelichting van Deetman zelf.

16.00 Aartsbisschop Wim Eijk als vertegenwoordiger van de Bisschoppenconfertentie

De aartsbisschop zegt veel pijn en verdriet te hebben van het leed dat de kerk heeft berokkend bij zoveel mensen. 'Het is pijnlijk te moeten te concluderen dat we niet leefden volgens onze eigen normen. Dat vervult mij met schaamte'.

Volgens Eijk geeft het rapport een vrij compleet beeld van de omvang van het misbruik binnen de kerk. 'We zijn van plan om dit misdrijf met wortel en tak uit te roeien. We zullen het vertrouwen van de Nederlandse bevolking moeten proberen te herwinnen'.

Belangrijke aanbevelingen uit het rapport zijn het instellen van een onafhankelijke meldpunt en klachtencommissie. Bovendien moeten priesters in de toekomst beschikken over een verklaring omtrent gedrag. Eijk zegt dat hij voornemens is alle aanbevelingen van de commissie Deetman volledig te implementeren. Daartoe is een nieuwe organisatie opgezet. Een half jaar na het verschijnen van het rapport is het eerste evaluatiemoment en na vijf jaar wordt opnieuw bekeken of de implementatie van die nieuwe organisatie volgens plan verloopt.

Daarnaast is het mogelijk om met behulp van kerkelijkrecht daders ook na de wettelijke verjaringstermijn van twintig jaar na het bereiken van de 18-jarige leeftijd te vervolgen. Een priester kan tot veertig jaar na het misdrijf uit zijn functie worden ontheven. In het bisdom van dhr Eijk zijn er op dit moment drie priesters op deze wijze vervolgd.

Aansluitend zal Dhr van Dam van de Konferentie van Nederlandse Religieuzen worden gehoord.

15.00 Slachtoffers: 'Dit is geen doofpot, maar een beerput'

Vanaf drie uur worden vertegenwoordigers van de slachtoffers gehoord. Zij drongen al aan op vervolging van de daders, ook als het misbruik al lang is verjaard. Minister Ivo Opstelten (Veiligheid) zou dat mogelijk moeten maken, maar hij heeft de Tweede Kamer maandag laten weten dat dat niet kan. Bij de Kamer ligt wel een wetsvoorstel dat de verjaring voor de ernstigste zedenmisdrijven opheft. Deetman acht de kans dat de verjaring voor seksueel misbruik in de kerk met terugwerkende kracht wordt teruggedraaid vrij klein.

15.00 - 15.12 Inleiding koepel van slachtofferorganisaties KLOKK

Woordvoerder meneer G. Klabbers wijst er met klem op dat de rol van vrouwen en meisjes in het rapport erg onderbelicht is. Klabbers zegt bovendien dat de situatie voor het melden van misbruik volstrekt ontoereikend is. 'Er moet snel een onafhankelijk meldpunt komen waar slachtoffers terecht kunnen'. Klabbers zou ook graag zien dat er vanuit de overheid een toezichthouder wordt ingesteld op het gebied van seksueel misbruik. 'Op je qiu vive zijn is niet meer genoeg'.

15.12 - 15.17 Slachtofferorganisatie Mea Culpa United

Woordvoeder meneer B. Smeets opent door te zeggen dat hij zich niet vertegenwoordigd voelt door de koepelorganisatie KLOKK. Ook hij zegt dat de rol van vrouwen ernstig onderbelicht is en vraag speciale aandacht voor de 'afstandsbaby's'. Vrouwen die ongewenst zwanger werden en waar de baby vervolgens van werd afgenomen. 'Dat is geen doofpot, maar een beerput'.

15.17- 15.19 Stichting mannenhulpverlening na seksueel misbruik

Woordvoerder meneer T. Leerschool voegt dat de relatie met de internationale connecties volledig ontbreekt in het rapport. 'In het buitenland speelde dezelfde zaken. En wat was de rol van Rome?'

De slachtoffers eisen vooral genoegdoening, erkenning en compensatie. Er moet een beter meldpunt komen, een expertisecentrum voor slachtoffers. 'Ze mogen niet wegkomen met de maatschappelijke ravage die ze hebben aangericht' aldus dhr Schouten van de Stichting mannenhulpverlening na seksueel misbruik

Ook wordt er aangedrongen op een vervolgonderzoek speciaal gericht op meisjes.

Deetman aan het woord.

Opening 14.00 - 14.20 door Deetman, 14.20 - 15.00 vragen

Deetman spreekt over de 'culture of silence' die heerste binnen de katholieke kerk. 'Onderling sprak men wel over de problemen en hoe deze aan te pakken, maar de vraag is of die aanpak juist was' aldus Deetman. Er was in die zin volgens Deetman geen sprake van een doofpot, maar er werd ook niet te veel ruchtbaarheid gegeven aan de gemeldde gevallen.

De omvang van het misbruik is al eerder bekend gemaakt en ligt tussen de 10 duizend en 20 duizend slachtoffers binnen de katholieke internaten. Daarvan zijn er tenminste duizend bekend als 'zeer ernstig'. Dat is niet meer dan het aantal slachtoffers van seksueel misbruik in die tijd buiten de katholieke kring. Deetman wijst erop dat er geen specifiek onderzoek is gedaan naar het gebruik van geweld. 'Misbruik is onderhevig aan verschillende definities en de zwaarte van het misbruik is niet direct koppelen aan de schade en trauma's die het heeft veroorzaakt.'

De oorzaak dat het aandeel misbruik met meisjes beperkt is in het onderzoek komt volgens Deetman omdat relatief weinig vrouwen en meisjes zich hebben gemeld. Slechts 16,5 procent van de meldingen bij de eerste inventarisatie kwam van vrouwen, en bij het onderzoek waren uiteindelijk 22,5 procent van de gevallen vrouwelijk.

Deetman wijst er op dat de slachtoffers niet alleen behoefte aan schadevergoeding of genoegdoening, maar vooral ook aan gesprek. Hij wil dat er bestuurlijk op het hoogst niveau voorzieningen worden getroffen voor de slachtoffers zodat de slachtoffers die nu al bekend zijn en mensen die zich in de toekomst nog zullen melden altijd toegang tot professionele begeleiding krijgen.

Rol celibaat (14.55)

Volgens het rapport is de cruciale factor voor escalatie niet het celibaat, maar de positie van macht. Bij andere instanties waar ook mensen in een machtspositie zitten is alertheid een noodzaak. 'Ga er niet klakkeloos van uit dat het wel goed komt'.

Hij hoopt dat dit rapport als effect zal hebben dat er meer oog komt voor soort situaties zodat er beter op kan worden ingespeeld.

Deetman denkt niet dat inspecties daarvoor de oplossing zijn: 'dat zal alleen maar leiden tot meer bureaucratie'.

Deetman denkt dat het meeste na dit onderzoek wel boven water is gekomen: 'er zullen zich in de komende jaren zeker nog meldingen komen, maar grosso modo zal dit onderzoek een aardig overzicht geven.'