Pastoor Haffmans: Liederlijk En Kwaadaardig, The Trouw, October 10, 2011

Pastoor Haffmans: Liederlijk En Kwaadaardig

The Trouw
October 10, 2011

http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/2961153/2011/10/10/Pastoor-Haffmans-liederlijk-en-kwaadaardig.dhtml

Elvira Herczeg en Joep Haffmans aan het ontbijt. Foto's uit het besproken boek.

INTERVIEW | De strenge pastoor Haffmans uit het Limburgse Gulpen bleek een dubbelleven te leiden. Hij had vriendinnen, stal enorme sommen geld en loog over afkomst en opleiding. De journalisten Henk Langenberg en Maarten van Laarhoven schreven een boek over hem. Het kostte Van Laarhoven zijn baan.

''Ik was in het begin behoorlijk gechoqueerd", zegt journalist Maarten van Laarhoven. In zijn boek over de affaire-Haffmans staat hoe de Limburgse deken-pastoor Joep Haffmans vriendinnen trakteerde op reisjes naar Tenerife, zeker een half miljoen euro stal uit een 'potje' van de kerk, steeds ziekelijker gedrag vertoonde en zijn vriendin Elvira Herczeg bedreigde en in de klem hield.

Het relaas van deze Elvira Herczeg is de basis van het boek dat Van Laarhoven (1965) schreef samen met Henk Langenberg (1948). De Hongaarse Herczeg had bijna tien jaar een relatie met Haffmans. Ze genoot met hem van champagneontbijten, hoorde van hem wat anderen bij hem gebiecht hadden en maakte hem in al zijn liederlijkheid en kwaadaardigheid mee. Het werd haar duidelijk dat Haffmans een ziekelijke aandoening had. Ze ging met die boodschap naar bisschop Wiertz van Roermond en diens hulpbisschop De Jong. Die ondernamen geen actie. Herczeg deed daarna aangifte tegen Haffmans wegens misbruik en klaagde het bisdom aan wegens medeplichtigheid.

De affaire-Haffmans kwam in 2006 naar buiten. Inwoners van Gulpen, het dorp in het Limburgse Heuvelland waar de als conservatief bekendstaande Haffmans pastoor was, konden niet geloven dat dit over hun meneer pastoor ging.

Snoeihard

Haffmans, die als deken de leiding had over een tiental andere pastoors, was snoeihard in zijn veroordeling van mensen die ongehuwd samenwoonden of gescheiden waren. Hij was een van de lievelingen van bisschop Gijsen, de bisschop van de rechte lijn. Nu bleek Haffmans een oplichter die had gelogen over zijn academische titel en over zijn rijke familie, die bij zijn seksuele uitspattingen zijn vriendin met een soa had besmet en die met zakken vol geld uit een legaat voor goede doelen naar Belgie was gereden, om het op een priverekening te zetten. Haffmans overleed in 2007, hij was toen 64 jaar.

Tegen het bisdom Roermond loopt nu een rechtszaak. Herczeg heeft het bisdom aansprakelijk gesteld voor de schade die ze heeft geleden in het contact met Haffmans. Ze liep niet alleen een soa op, in de relatie heeft Haffmans haar zo bedreigd en mishandeld dat ze nauwelijks meer de deur uit durft. Tijdens de hoorzittingen is uit de getuigenverklaringen gebleken dat bisschop Wiertz al in 2000 op de hoogte was van het seksuele en financiele wangedrag van zijn deken Joep Haffmans. Een van die getuigen is Gerard Hover, pastoor in Maastricht, vriend en vertrouweling van Haffmans, en auteur van merkwaardige liefdesbrieven aan, jawel, Elvira Herczeg. Flarden uit die erotisch geladen brieven staan in het boek. Ze liegen er niet om. Hover noemt haar 'Lieve Pony' en ondertekent met 'Bul Super'. Ze zijn tijdens de hoorzitting voorgelezen.

Van Laarhoven en Langenberg zijn allebei journalist geweest bij het Dagblad de Limburger/Limburgs Dagblad. Van Laarhoven raakte zijn baan kwijt bij het onderzoek naar de affaire-Haffmans. Hij werd op staande voet ontslagen nadat hij zijn hoofdredacteur had gemeld dat hij werkte aan een boek over de affaire-Haffmans. Dat zou schadelijk zijn voor de 'sterk verbeterde relatie met het bisdom', aldus de hoofdredacteur. De rechter stelde Van Laarhoven uiteindelijk in het gelijk. Een baan heeft hij nog niet.

Had de affaire-Haffmans ook in katholiek Nederland boven de rivieren kunnen gebeuren?

Langenberg: "De cultuur in het zuiden is slaafser, volgzamer. Daar zit dat nog heel diep. Gulpen, het dorp waar bisschop Gijsen Haffmans in 1984 heeft geplaatst, is wel een verhaal apart. Dat is heel gesloten. Daardoor kon hij zijn gang gaan, terwijl eigenlijk iedereen wel iets wist. En trouwens, Gijsen wist alles van Haffmans."

Van Laarhoven: "We zijn voor het boek bij bepaalde informanten thuis geweest. De vrouw des huizes, die ons ontving, zei dat ze er niets van geloofde."

Het boek leunt wel zwaar op het levensverhaal en de getuigenis van Elvira Herczeg.

Langenberg: "Elvira Herczeg heeft mij eerst benaderd met de vraag of ik haar wilde helpen met het schrijven van haar autobiografie. Uiteindelijk is het een ander boek geworden. Joep Haffmans is de hoofdpersoon, laat dat duidelijk zijn. Maar zonder haar was dit boek er nooit gekomen. We hebben wel goed gecontroleerd of alles wat ze ons vertelde, klopt."

Uit het boek blijkt dat hulpbisschop De Jong van Roermond eerst geprobeerd heeft om haar te helpen, en daarna opgeeft.

Langenberg: "De Jong is door bisschop Wiertz teruggefloten, dat moet je wel concluderen. Ze spraken elkaar ook tegen tijdens de hoorzitting in 2008. Die hoorzitting was verbijsterend. Alle details kwamen daar naar boven. Het bisdom was op de hoogte, maar er kwam weinig actie van de andere kant. Haffmans had een miljoen, toen nog, gulden op de gewone rekening van de plaatselijke Rabobank gezet. Dat zou leuk zijn voor de directeur. Niemand heeft er ooit vragen bij gesteld. Dit is echt Gulpen in het klein."

Uit jullie boek komt Haffmans naar voren als iemand die pathologische trekken vertoont.

Van Laarhoven: "Hij had een dubbele identiteit. Hij heeft altijd gelogen over zijn afkomst uit een rijke familie. Hij is wel altijd gek geweest op Elvira, zij is de enige aan wie hij alles heeft toevertrouwd."

Langenberg: "Naast dat gedrag met vrouwen en geld en drank, is hij ook gelovig gebleven. Daarom sluiten sommige van zijn vrienden uit dat hij zelfmoord gepleegd heeft (Haffmans is op 28 juli 2007 dood aangetroffen achter zijn bureau, red.). Hij zou nooit zelfmoord plegen, zeggen ze, dat verbood zijn geloof hem. Hij wist wel dat hij zondig was. Ik heb hem geregeld gesproken, in de maanden voor zijn dood. Als hij te veel gedronken had, veranderde hij, dan werd hij vetter in zijn manier van praten. Ik heb hem geinterviewd, maar off the record. Na zijn dood is het interview in de krant verschenen. Stukken ervan staan nu in het boek."

Van Laarhoven: "Het geloof is een mooie zaak, maar ik vind het niet gek als katholieken nu liever wat willen opschuiven in de protestantse richting."

Tegen het bisdom Roermond loopt een bodemprocedure. Gerard Hover, vriend van Haffmans en betrokken bij enkele zaken, is nog altijd pastoor in Maastricht. Van het geld dat Haffmans heeft gestolen, had hij in 2006 een ton teruggestort. Er is nog een kleine 500.000 euro zoek. Die staan vermoedelijk op rekeningen in Spanje en Belgie.