Vlaamse Bisdommen Maakten 6,5 Miljoen Euro Winst in 2009, De Morgen, June 1, 2011

Vlaamse Bisdommen Maakten 6,5 Miljoen Euro Winst in 2009

De Morgen
June 1, 2011

http://www.demorgen.be/dm/nl/989/Binnenland/article/detail/1272838/2011/06/01/Vlaamse-bisdommen-maakten-6-5-miljoen-euro-winst-in-2009.dhtml

Guy Harpigny, de bisschop van Doornik.

De kerk zegt op zoek te moeten gaan naar giften om de misbruikslachtoffers te vergoeden. Uit de jaarrekeningen van de vzw's van de bisdommen blijkt echter dat de kerk allesbehalve platzak is. Integendeel: in 2009 maakten de Vlaamse bisdommen 6,5 miljoen euro winst.

De aankondiging van de Bisschoppenconferentie dat de kerk eindelijk bereid is slachtoffers van seksueel misbruik door priesters te vergoeden, werd gisteren voorzichtig positief onthaald. Nochtans maakte de Antwerpse bisschop Johan Bonny al meteen een voorbehoud: de kerk zal op zoek moeten naar publieke giften om de 'misbruikkas' te spekken, want over eigen middelen beschikt ze niet.

"Alle werkingsmiddelen zijn geoormerkt", zei Bonny. Het geld dat naar katholieke scholen, ziekenhuizen en parochies gaat, kan dus niet zomaar worden herbestemd. Bovendien beschikken priesters en leden van een congregatie of kloosterorde niet over persoonlijke reserves. Zij krijgen een loon van de Belgische overheid en daarmee moeten ze het doen.

Exact bepalen hoeveel geld de Belgische kerk heeft en wat ze bezit, is bijna onbegonnen werk. De kerk houdt er geen eenduidige boekhouding op na, alles is versplinterd in vzw's die hun eigen inkomsten en uitgaven beheren.

"De kerk heeft 8.000 verschillende portemonnees", zegt Geert Delbeke, auteur van het boek Het geld van de kerk, dat in 2002 verscheen. "Er zijn bijna 4.000 parochies die allemaal een kerkfabriek én een vzw hebben, die bijpast wanneer de kerkfabriek geld te kort heeft." Daarnaast zijn er nog eens 244 decanaten, ook elk met minstens één vzw, en de acht bisdommen met hun eigen structuren. Plus de kloosterordes en de congregaties.

De geldstromen die daar rondgaan, zijn niet transparant, zegt Delbeke. "Het is één groot kluwen. De jezuïeten kunnen bijvoorbeeld activiteiten in ons land afbouwen en gebouwen verkopen, maar dat geld gaat naar Rome, van waar het naar andere uithoeken in de wereld wordt gestuurd."

Ondanks haar bezittingen is de kerk niet rijk, betoogt Delbeke. "Je kunt een theoretische som maken van de waarden van kloosters, kerken en abdijen, maar levend geld is er niet. Kunstschatten zijn eigendom van gemeenten of kerkfabrieken. De bisschop kan de stoel waar hij op zit niet verkopen, want die is niet van hem."

Een blik op de jaarrekeningen van de vzw's van de bisdommen vertelt nochtans een ander verhaal. De kerk bezit wel degelijk geld. Meer nog: ze maakt winst. Het bisdom Gent sloot het boekjaar 2009 af met de grootste winst: 2,5 miljoen euro. In Hasselt was in 2009 sprake van 1,6 miljoen overschot, in Antwerpen ging het om 1,4 miljoen. Het bisdom Brugge hinkte enigszins achterop met 900.000 euro.

In totaal maakten de Vlaamse bisdommen twee jaar geleden 6,5 miljoen euro winst. Alleen het aartsbisdom Mechelen-Brussel sloot het boekjaar af met verlies: iets meer dan 1 miljoen euro. Wel bezit het aartsbisdom voor meer dan 2 miljoen aan liquide middelen. Hasselt heeft een half miljoen in kas, Antwerpen 1,9 miljoen, Gent 800.000 euro en Brugge 2 miljoen. Hoezo, geen geld?

"Van een spaarpotje heb ik alleszins geen weet", zegt Doenja Van Belleghem, woordvoerster op het bisdom Brugge. Of we de vicaris die over de financiën gaat, kunnen spreken? "Die is er vandaag helaas niet." Hetzelfde verhaal op het aartsbisdom. "U moet onze financiële man Patrick du Bois hebben", klinkt het op de persdienst. "Maar hij is de hele dag in vergadering." In Hasselt neemt de woordvoerder zijn telefoon helemaal niet op.

Betaalsysteem uitdokteren

Op het Gentse bisdom bevestigt woordvoerder Koen Vlaeminck dat het bisdom in 2009 inderdaad 2,5 miljoen euro winst maakte. "Blijkbaar lag het cijfer significant hoger dan andere jaren door onder meer een verkoop." Of er ook iets verkocht kan worden om de misbruikslachtoffers te vergoeden, wil en kan Vlaeminck niet zeggen. "Dat zou te voorbarig zijn. Bisschop Bonny heeft pas het voornemen bekendgemaakt dat de kerk bereid is te betalen. Laat ons nu eerst een systeem uitdokteren."

Het geld zal er komen, verzekert Olivier Lins, woordvoerder van de Antwerpse bisschop, in niet mis te verstane bewoordingen. "Over die 1,4 miljoen kan ik niets zeggen, ik heb die papieren niet voor mij liggen. Maar het principe om te betalen is er, het zal worden opgelost. Hoe dan ook."