Welke Straf Voor Vangheluwe?, De Standaard, April 16, 2011

Welke Straf Voor Vangheluwe?

De Standaard
April 16, 2011

http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=GF38VNJF§ionid=1f2838d4-99ea-49f0-9102-138784c7ea7c

Na het interview met Roger Vangheluwe blijft er één grote vraag over: wat moet en kan er nog gebeuren om deze man te straffen?

Kan de overheid het pensioen van Roger Vangheluwe stopzetten?

Op dit moment kan dat wettelijk niet. Vangheluwe krijgt als gepensioneerde bisschop elke maand 2.800 euro. Door de strikte scheiding van Kerk en Staat is het de Kerk die mensen benoemt als priester of bisschop en de overheid die voor een staatswedde of een pensioen zorgt. 'De Kerk bepaalt en de Staat betaalt', zegt Renaat Landuyt (SP.A), rapporteur van de Commissie Seksueel Misbruik.

'De Kerk zorgt er voor dat een priester of bisschop zijn titel behoudt, anders krijgt die persoon geen geld meer en dan komt die ten laste van de Kerk.'

Landuyt stelt voor om bedienaars van de eredienst hetzelfde statuut te geven als andere ambtenaren, zoals rechters of politiemensen. 'De staat beslist wie het statuut van ambtenaar krijgt en wie niet. En de staat bepaalt ook of iemand als ultieme tuchtsanctie zijn pensioenrechten kwijtspeelt. Zoals gebeurde bij de zogenaamde 'SM-rechter' Koen Aurousseau. De man werd strafrechtelijk veroordeeld, maar zijn pensioenrechten verliezen was het gevolg van een tuchtsanctie.'

De commissie Justitie buigt zich nu over een nieuwe regeling in verband met de bedienaren van een eredienst. Een statuutwijziging zou daar deel van kunnen uitmaken. Stefaan Van Hecke (Groen!) is voorstander van zo'n wijziging. Ook de minister van Justitie, Stefaan De Clerck (CD&V), wil het debat voeren. Maar hij waarschuwt: 'Welke nieuwe regeling er ook komt, je kunt ze nooit met terugwerkende kracht invoeren. Dus voor Vangheluwe zal het weinig uitmaken.'

Sommigen beweren dat de overheid het pensioen kan stopzetten als het Vaticaan Vangheluwe uit de Kerk zet. De Clerck ontkent: 'Als een priester hetzelfde statuut als een ambtenaar heeft, kan als tuchtmaatregel zijn pensioen worden ontnomen, op voorwaarde dat hij nog in functie is. Iemand die al met pensioen is, kan je niet plotseling zijn pensioen afpakken. Dat kan niet bij rechters of andere ambtenaren en dus ook niet bij priesters, zelfs niet als hun statuut wordt aangepast. Het enige dat volgens mij mogelijk en zinvol is, is dat Vangheluwe zijn pensioen zou gebruiken om de slachtoffers te vergoeden.'

Kamerlid Carina Van Cauter (Open VLD) denkt dat er toch nog mogelijkheden zijn. 'Na een strafrechtelijke veroordeling of na een zware tuchtsanctie (laïcisering) kunnen de pensioenrechten geherdefinieerd worden waardoor Vangheluwe geen pensioen meer zou krijgen als bisschop maar als gewone werknemer. Dan daalt zijn pensioen naar 950 euro per maand.'

Kan Vangheluwe gestraft worden als de verjaringstermijn wordt afgeschaft?

Zelfs dan ontspringt Vangheluwe de dans want die wetswijziging zou geen terugwerkende kracht hebben. Door het interview duikt wel weer de vraag op om de verjaring voor seksuele misdrijven af te schaffen of te verhogen. De parlementaire commissie stelde als compromis voor om de verjaringstermijn van 10 naar 15 jaar te brengen. 'We hebben het gevoel dat het klimaat nu zo gewijzigd is dat mensen vroeger de stap zetten om klacht in te dienen', zegt Stefaan Van Hecke (Groen!).

'Ik ben altijd van mening geweest dat verjaring achterhaald is', zegt Landuyt. 'Het stamt uit het Romeins recht en bestaat maar in vijf Europese landen. Het Angelsaksisch recht kent geen verjaring. Ik vind dat misdrijven tegen de mensheid niet verjaarbaar zijn.'

Kan Vangheluwe alsnog worden vervolgd wegens schuldig verzuim?

'In theorie is zoiets mogelijk', zegt de advocaat Walter Van Steenbrugge. 'Als je ziet hoeveel brieven Vangheluwe heeft gekregen toen hij nog bisschop was om misbruik te melden, moet worden onderzocht of hij daarvoor nog strafrechtelijk kan worden vervolgd.'

'Schuldig verzuim verjaart na vijf jaar, maar die termijn geldt pas vanaf de laatste nalatigheid. Met andere woorden: als Vangheluwe doorheen de jaren niks heeft gedaan met de meldingen van seksueel misbruik, kan hij daarvoor nog voor de rechter komen. Het onderzoek dat de Brusselse onderzoeksrechter Wim De Troy voert, moet daar duidelijkheid in brengen. Het seksueel misbruik door Vangheluwe zelf is in beide gevallen verjaard, liet de Brugse procureur Jean-Marie Berkvens gisteren al weten.

Welke straf is dan nog wel mogelijk?

'Het Vaticaan kan op twee zaken een reactie geven: op het oude dossier en op het interview', zegt de kerkjurist Rik Torfs. 'Het interview druist duidelijk in tegen de geest van de straf van het Vaticaan om het land te verlaten. De Congregatie legt hem nu best definitief het zwijgen op door hem bij inbreuk te sanctioneren. Een laïcisering omwille van het gesprek is niet mogelijk binnen het Kerkelijk recht. Beide feiten zijn ook verjaard binnen het rechtssysteem. Het Vaticaan moet mijns inziens wel aandringen op vrijwillige laïcisering.'

Volgens de kerkjurist Luc De Fleurquin is de verjaringstermijn geen probleem omdat de paus hierop een uitzondering kan maken en een onderzoek kan starten. 'De beste optie is laïcisering. Vangheluwe blijft dan, zoals hij zelf aangeeft, wel priester omdat de rite historisch is gebeurd, maar hij mag zijn functies niet uitvoeren en verliest zijn titels. Het Vaticaan kan hem daarna een verblijfplaats aanwijzen, maar verplichten kan niet.'Volgens Staf Nimmegeers, priester op rust, moet het Vaticaan twee zaken doen. 'Ten eerste moeten ze de bisschop interneren, want hij is niet alleen verkeerd seksueel georiënteerd maar ook een gesplitste persoon, een wrak van een man. Ten tweede moet de man ontzet worden uit zijn ambt. Daarna verhuist Roger Vangheluwe best zo ver mogelijk uit België. Misschien kan hij in Afrika of Zuid-Amerika zijn eigen brood gaan verdienen, zoals ieder ander mens.