Kerk Denkt Wel Na over Vergoeding, by Yves Delepeleire, De Standaard, December 24, 2010

"Kerk Denkt Wel Na over Vergoeding"

By Yves Delepeleire
De Standaard
December 24, 2010

http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=DU347G3M&subsection=3

Paul Quirynen: 'De jonge bisschoppen hebben zich als kwetsbare mensen getoond. Danneels en Leonard waren wat afstandelijker.'Thomas Vanhaute

Nadat aartsbisschop Leonard het idee van schadevergoedingen heeft afgewezen, zet Paul Quirynen de puntjes op de i. 'In januari zitten de bisschoppen samen met experts. Daarna komen ze met een voorstel.'

Van onze redacteur

'Ik was er een beetje bang voor', zegt Paul Quirynen over de nieuwe provocaties van Andre-Joseph Leonard. Die vergeleek woensdag in de bijzondere kamercommissie seksueel misbruik slachtoffers van misbruik met slachtoffers van natuurrampen en epidemieen. Hij vroeg zich ook af of straks ook kinderen van homoparen een schadevergoeding zullen kunnen vragen.

'Ik had hem aangeraden om niet uit te wijden over de aansprakelijkheid, omdat hij zichzelf toch zou verliezen. Dat is ook gebeurd', zegt Quirynen, die alle bisschoppen op de commissie heeft voorbereid. 'De vergelijking met homoparen ging niet op.'

Waarom doet hij het dan toch?

'Leonard stoort zich weinig aan de gevolgen van wat hij zegt. Hij haalde aan dat de negatieve aandacht hem geen windeieren legt omdat er veel volk naar zijn spreekbeurten komt. Dat bewijst dat hij er zich onvoldoende van bewust is hoeveel pijn zijn uitspraken kunnen veroorzaken. Dat is jammer, want zo raakte de inhoud van zijn betoog ondergesneeuwd. Dat was toch sterk.'

Is dat zo? Iedereen had verwacht dat Leonard met een plan van aanpak zou komen. Dat kwam er niet.

'Daar is hij inderdaad te snel overheen gegaan. Bonny moest 's avonds (in Terzake, red.) de brokken wat lijmen. Hij heeft duidelijk laten verstaan dat de bisschoppen zich ervan bewust zijn dat ze iets moeten doen.'

U heeft het dan over het betalen van schadevergoedingen?

'Ja. Er zijn zelfs al praktische afspraken gemaakt. Begin januari zitten de bisschoppen met enkele experts samen over het principe van de schadevergoedingen. Het is duidelijk dat de Kerk daarover op korte termijn met een voorstel wil komen. Niemand wil daar al een deadline op zetten. Maar het lijkt me evident dat er iets komt voor het rapport van de commissie klaar is, eind april.'

Leonard leek gisteren nochtans de deur voor schadevergoedingen dicht te slaan. Hij legde de bal in het kamp van de overheid. Gaf hij dan alleen zijn persoonlijke mening?

'Neen. Leonard aanvaardt de aansprakelijkheid van het instituut Kerk wanneer bewezen is dat de miserie van het slachtoffer door het instituut kon worden voorkomen. Binnen de bisschoppenconferentie hebben Guy Harpigny (bisschop van Doornik, red.) en Johan Bonny (bisschop van Antwerpen, red.) de leiding over het uitwerken van een plan. Iedereen heeft zich met hun ideeen verzoend. De aartsbisschop zal hen niet dwarsbomen.'

'Alleen is er nog zoveel onduidelijk. Dat maakt het debat complex. Ook de slachtoffers spelen hier een spijtige rol. Ik heb aanwijzingen dat verschillende commissieleden zich toch serieus beginnen te ergeren aan Rik Deville omdat hij nooit een naam van een dader heeft genoemd. Dat maakt het er niet makkelijker op.'

Laten we aannemen dat de Kerk ernstig over schadevergoedingen nadenkt. Waarom blijft het dan toch zo moeilijk om de morele verantwoordelijkheid ten volle te erkennen en te zeggen: we waren fout?

'Ik heb toch het aanvoelen dat de bisschoppen zich moreel verantwoordelijk hebben getoond en hun schaamte hebben uitgedrukt. De Kerk blijft moreel verantwoordelijk voor misdadig gedrag van individuele priesters. Maar daarom is ze nog geen criminele organisatie die het misbruik aanstookt, onderhoudt of in de doofpot stopt.'

'De weerstand komt er door juridische redenen, dat valt niet te ontkennen. Er zijn nog veel vragen. Er is het probleem van het oorzakelijk verband tussen fout en schade. Als iemand vandaag schade ondervindt, is dat rechtstreeks te linken aan feiten van twintig, dertig jaar oud? En wat met de relatie werkgever-werknemer? Is een bisschop een werkgever? Zo ja, moet de Belgische Voetbalbond dan ook betalen als een jeugdtrainer van Anderlecht iemand zou hebben misbruikt? Dan is het hek van de dam.'

Kunnen de bisschoppen wel ooit tot een standpunt komen? De tegenspraak in de commissie deed soms pijn aan de oren.

'Het klopt dat elk bisdom een eiland is. De bisschoppenconferentie is vandaag een vergadering met een beperkte agenda. Het zou een plek moeten worden waar de bisschoppen gemeenschappelijke beleidslijnen uitzetten. Ik sta heel dicht bij Bonny. Hij ziet het als een uitdaging om meer als nationale Kerk op te treden.'

Dan moet ook aartsbisschop Leonard durven zeggen dat hij het hoofd van de Kerk is?

'Leonard is aartsbisschop, maar ook voorzitter van de bisschoppenconferentie. Dat kan ook iemand anders zijn.'

Bedoelt u dat Bonny mogelijk Leonard als voorzitter zal vervangen en zo de echte leider wordt?

'Ik las in een krant dat Bonny de natuurlijke leider van de Kerk zou worden. Dat verraste mij. Ik heb ook andere bisschoppen gezien met bezieling en engagement. De tijd zal raad brengen. Dankzij de jonge bisschoppen waait een nieuwe wind. Zij hebben zich als kwetsbare mensen getoond die het beste voorhebben. Alleen Danneels en Leonard waren wat afstandelijker.'

Tot slot: vorige week waarschuwde u de commissie om Danneels niet aan het kruis te nagelen. Hebben de politici geluisterd?

'De commissie heeft over het algemeen correct gehandeld, al konden enkelen het toch niet laten met het vingertje naar de Kerk te wijzen, vanuit een morele superioriteit. Dat is jammer.'