Wie Ziet Door De Bomen Het Bos Nog?, De Standaard, October 13, 2010

Wie Ziet Door De Bomen Het Bos Nog?

De Standaard
October 13, 2010

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=T330LIO1

Wie ziet door de bomen het bos nog?

Als u nog mee bent met de laatste ontwikkelingen van Operatie Kelk, bent u misschien een van de weinigen. KAREL VAN CAUWENBERGHE vindt dat de magistratuur door te blijven zwijgen de geloofwaardigheid van justitie ondermijnt.

De Operatie Kelk die met veel mediabelangstelling van start ging en waarbij ettelijke dossiers van mogelijke slachtoffers van seksueel misbruik binnen de Kerk in beslag werden genomen, dreigt uit te draaien op een juridisch kluwen waarbij zelfs menig jurist zich afvraagt hoe het nu verder moet. Ook voor journalisten moet het geen gemakkelijke taak meer zijn om nog enig zicht te krijgen op dit inmiddels bijna onontwarbare kluwen.

Telkens opnieuw zijn er verschillende actoren die uiteenlopende en vooral tegenstrijdige commentaren geven, waarbij vanuit justitiële hoek opvallend weinig of geen toelichting wordt gegeven. Er is nochtans wel elke week een nieuw element, of een nieuwe verklaring, of een nieuwe procedurestap. Gisteren heeft het Hof van Cassatie bijvoorbeeld de eerdere veel besproken (maar nooit gepubliceerde) arresten van de kamer van inbeschuldigingstelling (KI) in deze zaak omtrent de onwettige huiszoekingen vernietigd, in die zin dat de procedure opnieuw moet gevoerd worden voor de KI in Brussel, in een andere samenstelling én in aanwezigheid van de burgerlijke partijen. Wie kan er nog volgen?

Los van de juridische discussie die enkel in de rechtbank moet gevoerd worden, vraag je je af of de geloofwaardigheid van justitie nog overeind kan blijven bij de huidige verwarrende en uiteenlopende berichten. Justitie moet haar werk doen en is het aan de samenleving verplicht om dat op een professionele wijze te doen, bij voorkeur met de nodige discretie om het onderzoek niet te schaden, maar met de nodige open communicatie waar nodig. Die duidelijke communicatie ontbreekt nog altijd.

Bij vorige gelegenheden heb ik al duidelijk willen maken dat het voor justitie soms veel beter is om degelijke informatie te geven, hoe beperkt ook, omtrent het verloop van een bepaald onderzoek (met respect voor het geheim van het onderzoek), eerder dan zich in volledig stilzwijgen te hullen. Want dat geeft alleen maar aanleiding tot speculaties met als resultaat een samenleving die justitie, wellicht gedeeltelijk terecht, herleidt tot één grote knoeiboel.

In de Operatie Kelk gaat het om een zeer gevoelige materie die niemand onberoerd laat. Het seksueel misbruik binnen de Kerk is nu bespreekbaar geworden en heeft een schokgolf door de samenleving gestuurd. Als daar dan gerechtelijk onderzoek op volgt, lijkt het niet meer dan normaal dat diezelfde samenleving op een behoorlijke manier geïnformeerd wordt over de wijze waarop justitie met deze problematiek omgaat. Wat we nu te zien krijgen is het tegenovergestelde, met als gevolg dat hoe langer hoe meer mensen (onder wie ook slachtoffers) zich openlijk vragen beginnen te stellen en zelfs aandringen op tuchtprocedures tegen betrokken magistraten.

Justitie kan maar geloofwaardig zijn als in alle zaken de nodige transparantie geboden wordt, zeker wanneer het gaat om voor de samenleving gevoelige materies. Het is trouwens een van de basisfilosofieën van het nieuwe gerechtsgebouw in Antwerpen: veel glas, veel transparantie in het gebouw waar recht gesproken wordt in het openbaar, duidelijk zichtbaar voor de samenleving. Als die transparantie verdwijnt of niet toegelaten wordt, riskeren we allemaal door de bomen het bos niet meer te zien en blijft er een donkere justitiële ruimte over die alleen maar duistere veronderstellingen produceert waar de samenleving niet van gediend is.

Er moet zeer dringend opnieuw nagedacht worden over de wijze waarop justitie over lopende zaken communiceert. Ikzelf blijf voorstander van professionele woordvoerders die, in overleg met de betrokken magistraten, mededelingen geven die nuttig kunnen zijn, zonder dat magistraten alles kunnen blokkeren. Dat wil niet zeggen dat we een gerechtelijk onderzoek zomaar volledig uit de doeken moeten doen, maar wel dat we telkens opnieuw een evenwicht moeten zoeken tussen de noodzaak aan informatie en het belang van het onderzoek. Het zou in de toekomst verwarrende berichtgeving en speculaties, zoals nu rond Operatie Kelk, kunnen voorkomen.