Nu Word Ik Pas Echt Gehoord’, The Trouw, October 6, 2010

’Nu Word Ik Pas Echt Gehoord’

The Trouw
October 6, 2010

http://www.trouw.nl/religie-filosofie/nieuws/article3239351.ece/_rsquo_Nu_word_ik_pas_echt_gehoord_rsquo__.html

Waarom komen de slachtoffers van seksueel misbruik in de kerk pas nu met hun verhaal? Antonia Tervoort moest 55 jaar geleden naakt poseren voor een priester.

Toen Antonia Tervoort haar zus, die religieuze is, aan de telefoon kreeg, was die erg overstuur. De zus vertelde dat ze had gehoord over de commissie-Deetman, die slachtoffers van seksueel misbruik door geestelijken onderzoekt. De zus raadde Antonia aan, zich bij de commissie te melden.

„Mijn zus begreep nu pas, denk ik, wat er vijfenvijftig jaar geleden is gebeurd”, vertelt Antonia Tervoort, net 65 geworden.

Ze is inderdaad naar de commissie- Deetman gegaan, heeft haar verhaal gedaan en heeft een advocaat toegewezen gekregen van Hulp & Recht, de kerkelijke organisatie die slachtoffers van misbruik bijstaat. Wat is er 55 jaar geleden gebeurd? En waarom heeft ze daar zo lang over gezwegen?

„Ik kom uit een katholiek gezin. Mijn ouders waren heel toegewijd aan de kerk. Mijn moeder deed naai- en verstelwerk voor de paters. Op een dag vroeg een van de paters aan mijn ouders of ik voor hem mocht poseren. Naakt. Ik was tien. Hij wilde een beeldje van een engel boetseren. Mijn ouders vonden het goed en vroegen of ik het wel wilde. Ik zei toen ook ja.

„Het zou gebeuren bij de rector thuis en mijn ouders bleven erbij. We waren in die ruimte, ik had me helemaal uitgekleed, ik stond daar. Er werd aangebeld. Toen de priester binnenkwam, zag ik waar ik bang voor was geweest. Een paar weken eerder waren we op schoolreisje geweest, daar waren toen ook paters meegegaan. Een van hen had steeds naar me gekeken. Ik voelde me daar heel ongemakkelijk bij. Instinctief had ik een afkeer van hem. Juist die pater kwam binnenlopen toen ik in mijn nakie stond om te poseren. Hij ging het beeld maken.”

Vanaf die dag veranderde er iets in het leven van Antonia. Van vrolijk werd ze depressief. Op school misdroeg ze zich. Hersens genoeg, maar ook op de mulo haalde ze de eindstreep niet. Op haar vijftiende werd ze van school gestuurd. Ze kreeg twee relaties met priesters, en daarna wel vijftig vriendjes. Ze ging werken in een verpleeghuis, en daarna in een ziekenhuis. Op haar zeventiende werd ze voor het eerst opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Er zouden vele opnames volgen. In het Radboudziekenhuis probeerden medici haar depressies te verjagen met elektroshocks, met insulinekuren en met nog veel meer.

Hoe kan het, na zoiets als poseren?

„Er is iets stukgemaakt toen ik daar stond en die man binnenkwam. Alsof met een groot mes een beschermende laag is opengescheurd die om ieder gezond mens heen zit. Ik verloor op dat moment het vertrouwen in mijn ouders en ik werd me bewust van mijn seksualiteit, maar niet op een goede manier. Na die ene keer poseren volgden er meer. Daarna ging ik, omdat ik me thuis niet meer veilig voelde, geregeld naar de boerderij van de salesianen. Daar waren veel dieren, ik vond het er fijn. Ik kreeg een seksuele relatie met die pater voor wie ik geposeerd had, en daarna met nog twee anderen. Daarna heb ik heel veel vriendjes gehad. Ik kon bijna alleen met seksualiteit contact krijgen, en aandacht. Dat het met mij zo slecht ging, met al die opnames, heeft op ons gezin veel invloed gehad. Iedereen heeft eronder geleden. Nooit hebben we het er met elkaar over gehad, over waar dat door gekomen is. Mijn zus heeft zich dat pas gerealiseerd toen ze over de commissie-Deetman hoorde. Ik ben heel veel in therapie geweest, maar nooit is dit naar boven gekomen.”

Waarom komt u nu pas met uw verhaal?

„Ik zag op tv een tijd geleden de paus excuses maken aan slachtoffers van misbruik. Dat had, meende ik, helemaal niets met mij te maken.

„Hoe dat komt... Het heeft denk ik te maken met schuldgevoel. Ik was voor mijn gevoel de uitdager, ik was in mijn ogen schuldig aan die seksuele relatie. Rationeel weet ik dat het niet zo was, maar tegen dat patroon en dat gevoel kan ik me niet verzetten. Ik kan het wel doorzien, maar de emotie blijft. Als je een foto van mij ziet toen ik tien was, zie je dat ik al best groot was voor mijn leeftijd. Vrouwelijk. Ik wist wat seksualiteit was, daar was ik op de kleuterschool al achtergekomen, tijdens momenten van verveling. Die pater was een gezellige Brabander, een joviale, charmante man. Hij was de baas, mijn ouders zaten erbij en die vonden het goed, dus ik kon me er niet tegen verzetten. Het was kennelijk oke, de situatie was geaccepteerd. Ik denk ook dat ik verliefd was op het heilige. Niet speciaal het christelijke, daar heb ik niet zoveel meer mee op, maar wel met het heilige. Daar wilde ik dicht bij zijn.”

Maar die priesters hadden toch moeten inzien dat dit niet kon?

„Ja? Ja. Ik had ook een intellectuele honger. Bij ons thuis was het eenvoudig, er waren niet echt gesprekken. Uit mijn intellectuele honger is seksueel contact ontstaan met die pater. Hij is trouwens later uit de orde gegaan of gezet, na een seksuele relatie met een ander meisje. Daarna is hij getrouwd. Hij leeft niet meer, weet ik. Die andere twee priesters met wie ik voor mijn achttiende seksueel contact heb gehad, ook niet meer.

„Vanaf die dag dat ik poseerde voelde ik me thuis niet meer veilig. Nu zie ik dat paps en mams net zo misbruikt zijn als ik. Zij waren echt te goeder trouw. Ze hebben eronder geleden dat ik me vanaf die dag een buitenstaander voelde en niet meer hun kind. Pas toen ik een onderscheid kon maken tussen die priester en mijn ouders, kon ik de verantwoordelijkheid bij hem leggen.

„Ik voelde me vanaf die dag een object, een lustobject. Ik kon niet meer in mijn lichaam zijn. Later, in het Radboudziekenhuis, heb ik me een medisch object gevoeld.