Bisschop Op Zoek Naar De Ruimte, de Stentor, September 18, 2010

Bisschop Op Zoek Naar De Ruimte

de Stentor
September 18, 2010

http://www.destentor.nl/regio/zwolle/7295862/Bisschop-op-zoek-naar-de-ruimte.ece

Gert Jan van der Steen, in de maatschappij ooit prof., dr. en ir., steekt nu, gestoken in de traditionele koormantel van de Vrij-Katholieke Kerk, de kaarsen aan in het mini-kerkje in Zwolle, waar op zondag maximaal dertig mensen plaats kunnen nemen. Zondag wordt hij bisschop van het kleine, maar toch universele kerkgenootschap.
foto Frans Paalman

Gert Jan van der Steen (66), priester van de Vrij-Katholieke Kerk in Zwolle, wordt aanstaande zondag in Amsterdam tot bisschop gewijd. Hij treedt daarbij toe tot de leiding van een bijzonder kerkgenootschap. Klein, maar toch wereldwijd. Toevluchtsoord voor religieuze vrijdenkers, maar toch met een rijke traditie en strakke liturgie. Het aansteken van de vele kaarsen in de Vrij-Katholieke Kerk gaat niet zomaar met een doosje lucifers.

Eerbied en aandacht zijn nodig, gepaard aan een liturgische volgorde. Eerst de godskaars aan, die haar warme licht verspreidt via een rood windlicht. Vervolgens wordt aan het vuur van deze kaars een lont ontstoken waarmee alle andere kaarsen op het altaar kunnen worden ontstoken. "Want alles begint bij God", legt Gert Jan van der Steen uit. Sinds vijf jaar is hij de 'eerstaanwezend priester' van het kleine kerkje dat sinds 1977 aan de Zwolse Enkstraat gevestigd is in een voormalige groentewinkel. Aanstaande zondag zet Van der Steen een volgende stap, als hij in de Sint Gabrielkerk in Amsterdam tijdens een internationale plechtigheid wordt geconsacreerd tot bisschop. Want hoe klein ook, de VKK is een wereldkerk. Omdat een bisschop pas kan worden gewijd in aanwezigheid van tenminste twee andere bisschoppen, komen er bisschoppen uit de VS, Zweden en Denemarken over.

Binnen de Vrij-Katholieke Kerk is het ontwikkelingsbesef erg belangrijk, op alle terreinen van het leven. Zo heeft ook Gert Jan van der Steen een ontwikkeling doorgemaakt, die hem op enig moment in contact heeft gebracht met de VKK. De in 1943 in Pernis geboren Gert had een prettige jeugd. Het gezin waaruit hij kwam behoorde tot de Gereformeerde kerk. Gert had een passie voor orgelspelen en maakte zich ook binnen de kerk verdienstelijk. Maar het contact met de kerk ging op latere leeftijd verloren. Al op zijn 16e ging hij in Delft wiskunde en informatica studeren, later gevolgd door en gecombineerd met studies godsdienst, filosofie en religie in Leiden. Hij kwam in aanraking met oosterse talen, toonde interesse voor oosterse godsdiensten en ontwikkelde zich tot yoga-docent. Nadat hij in 1970 afstudeerde in Delft, werkte Van der Steen aan vier verschillende faculteiten op medisch, economisch en letterkundig gebied. Onder andere zette hij bij de Universiteit van Amsterdam een computerafdeling op waarmee geesteswetenschappen nader konden worden bestudeerd. De behandeling van natuurlijke taal werd uiteindelijk de specialisatie van Van der Steen. "Je kunt dat zien als de ontwikkeling van gereedschap om zinnen te schrijven die goed te vertalen zijn en bovendien eenduidig zijn; niet voor tweeerlei uitleg vatbaar. Van groot belang voor bijvoorbeeld teksten bij medicijnen of andere zaken waar geen misverstanden over mogen zijn."

Van der Steen werd in 1999 bijzonder hoogleraar in Utrecht. Tot 2005 werkte hij aan uitwisselingstalen, onder andere tussen mens en computer.

Het eerste contact met de Vrij-Katholieke Kerk ontstond in zijn toenmalige woonplaats Bloemendaal. "Ik wist niets van de VKK, maar ontdekte dat deze kerk vlak bij ons huis was gevestigd. Vanaf het eerste bezoek voelde ik me er thuis. Onder andere omdat er daar ruimte was voor mijn eigen godsdienstige ontwikkeling. Vanuit de invloed van de oosterse godsdiensten en de yoga wilde ik nieuwe verbindingen mogelijk maken. Niet met vage godsdienstbegrippen, maar met geestelijke krachten. Ook een verbinding met het Christendom was mogelijk, zo ontdekte ik en dat gaf ruimte."

Als altaardienaar leerde Van der Steen om met respect en eerbied de liturgie te volgen. "Die liturgie is bij ons erg belangrijk. Niet alleen uit respect voor de woorden en zinnen die al duizenden keer eerder werden gebruikt of oude handelingen die worden verricht, maar omdat we te maken hebben met een geestelijke kracht. Daarom is een wijding ook zo belangrijk. Ik heb dat heel sterk ervaren toen ik in 2003 tot priester werd gewijd en dat zal zondag bij de bisschopswijding niet anders zijn."

Binnen de VKK wil men zich niet laten begrenzen door dogma's. "De geest is vrij om te gaan waarheen hij wil", aldus Van der Steen. Hij spreekt enerzijds van 'ervaringsreligie', waarvan bijvoorbeeld de Psalmen een exponent zijn. "Daarnaast is er de openbaringsreligie; dingen die ons zijn toevertrouwd via de Bijbel en andere geschriften die we terugvinden in onze liturgie."

De toekomstige bisschop wijst op een 'gelaagdheid' in de schepping, waarin de mens functioneert als naar Gods beeld geschapen. "De mens draagt een vonk van goddelijkheid in zich en is bestemd zich tot volmaaktheid te ontwikkelen door een reeks van incarnaties op aarde." Van der Steen spreekt hierbij over de ontwikkeling van een 'religieus gevoel' en 'esoterische interpretaties', waarbij de mens op een steeds hoger plan kan komen en verantwoordelijk is voor het eigen leven, maar ook voor dat van de medemens en voor de gehele schepping.

Zondag wordt Van der Steen geconsacreerd tot wij-bisschop. Dat betekent dat zijn eerste verantwoordelijkheid ligt bij de herderlijke zorg van de kerkleden. Zo zal hij vieringen leiden in de negen kerken (Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Haarlem, Naarden, Raalte, Utrecht, Rotterdam en Zwolle). Zondag wordt ook Jean Marc Warnon geconsacreerd tot bisschop voor Belgie. Hij wordt regionair bisschop, hetgeen betekent dat hij vooral organisatorisch actief zal zijn.

De VKK-bisschoppen zijn evenals alle andere ambtsdragers in de kerk in deeltijd en onbezoldigd actief. Ze voorzien in hun eigen inkomen. Het celibaat speelt geen rol. Van der Steen is gehuwd en woont in Uffelte.