Gluren, by Bert Wagendorp, de Volkskrant, September 16, 2010

Gluren

By Bert Wagendorp
de Volkskrant
September 16, 2010

http://extra.volkskrant.nl/opinie/artikel/show/id/6659/Gluren

Op de site van de NOS stond gisteren een foto van Jo Gijsen uit 1973, een jaar nadat hij was aangetreden als bisschop van Roermond: een creep met een pijp

NRC publiceerde gisteren de beschuldiging van een voormalig leerling aan de priesteropleiding van Rolduc, Limburg, dat Gijsen naar hem had gegluurd terwijl hij masturbeerde.

De aanklacht: ‘Klager geeft aan dat hij walgt als hij denkt aan de gelaatsuitdrukking van aangeklaagde Gijsen terwijl deze klager begluurde tussen het gordijn van zijn chambrette.’

Je bent 13 jaar, je trekt je af in je kleine bedstee op de slaapzaal, en daar verschijnt weer het gezicht tussen de gordijnen; een natte mond, een grote neus en dwingende ogen achter brilleglazen die geil naar je gluren.

Het is vijftig jaar geleden, maar ik kan me heel goed voorstellen dat je er nog altijd nachtmerries van hebt. Ik hoef me maar even in te leven in de angstige dertienjarige en ik heb zelf al bijna de neiging de hulplijn te bellen. Het is een scene uit een horrorfilm – en dat is het natuurlijk ook allang, de smeerlapperij van de seksueel gefrustreerde priesters in de rooms-katholieke kerk.

Het is, voor alle duidelijkheid, een beschuldiging, geen feit.

De voormalige bisschop heeft ontkend dat hij een gluurder was. Hij kan zich ook niet herinneren dat hij weleens bij jonge studenten in bed kroop, zoals een andere beschuldiging luidt.

De stichting Hulp en Recht, die negen van de tien aanklachten wegens seksueel misbruik niet in behandeling neemt, doet dat nu wel. Kennelijk is het een tamelijk overtuigende. Maar we moeten dus formeel spreken van Jo G., de vermeende gluurder.

Jo Gijsen was in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw de aanvoerder van de Vaticaanse tegenaanval op de in de ogen van Rome losbandige katholieke kerkprovincie Nederland. Abortus, homoseksualiteit en de beatmis: Gijsen moest er niks van hebben. Hij riep zijn oude alma mater Rolduc uit tot het centrum van een nieuw conservatisme, van waaruit de Nederlandse katholieken weer onder de knoet van het Vaticaan gebracht moesten worden.

Jo Gijsen was een zwartrok van bijna middeleeuwse strengheid en rechtlijnigheid. Gijsens meest succesvolle leerling was Wim Eijk, de huidige aartsconservatieve aartsbisschop van Utrecht en strijder tegen alles was vies en voos is.

Wat zou er trouwens zijn gebeurd wanneer de klager niet tot 2010 had gewacht om Jo G. aan de schandpaal te nagelen, maar de bisschop al tijdens diens Roermondse jaren van voyeurisme had beschuldigd?

Maar er was destijds nog geen Hulp en Recht en waarschijnlijk had niemand hem geloofd. Jo Gijsen, de bisschop, die zijn eigen peepshow organiseerde op het seminarie? Onmogelijk.

Misschien ook hielden die glurende ogen hem al die jaren in bedwang, tot de vloed aan kerkelijke seksonthullingen hem de moed gaven ook uit de kast te komen.

Waarom werd Jo Gijsen in 1996 door de Paus eigenlijk naar IJsland verbannen? Om af te koelen?

‘Klager walgt letterlijk van het steeds bij hem terugkerende beeld van de omhooggetrokken zwarte toga van deze aangeklaagde en de geur die hem daarbij tegemoet kwam.’

Die beschrijving betreft niet Jo G. de gluurder, maar een collega-docent op Rolduc, die zich op zijn eigen wijze ontfermde over de jonge masturbant.

Pregnanter en weerzinwekkender beeld van priesterlijke geilheid en kerkelijke ontluistering is moeilijk voorstelbaar.