Je Vous Ai Compris, De Standaard, September 14, 2010

‘je Vous Ai Compris"

De Standaard
September 14, 2010

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=PI2VAHG4&subsection=55

‘Je vous ai compris'

De bisschoppen hadden goede bedoelingen, maar als je het aan ERIC POTIER vraagt, is hun persconferentie mislukt. Het leek onoprecht, er waren evenveel meningen als bisschoppen en als klap op de vuurpijl werd een dissident aan de deur gezet.

‘Je vous ai compris!' Het waren de historische woorden die generaal Charles De Gaulle einde jaren zestig op de radio sprak toen de revolutie aan de poorten van Parijs stond en het voortbestaan van de Franse Republiek bedreigde. De revolutie was misschien toen wel bezworen, maar niets in Frankrijk is gebleven zoals voorheen, noch de republiek, noch het respect voor de president.

De kerk heeft maandag ook een poging gedaan om te zeggen ‘je vous ai compris', maar het was maar in mineur en de crisis is hierdoor zeker nog niet bezworen. Hoe is het zover kunnen komen? Waarom is de communicatie zo fout gelopen en blijft ze fout lopen? Na het recht van antwoord waarin de advocaat van kardinaal Godfried Danneels deze krant beschuldigde van karaktermoord (DS 1 september) heeft kardinaal Danneels zich gelukkig herpakt en gedaan wat moest gebeuren: mea culpa slaan. Hij deed dat in een interview in verschillende media. De reactie was toen vrij positief voor wat Danneels zelf betreft, maar daarmee was natuurlijk de kous niet af. De kerk zelf kwam in het vizier.

De persconferentie van maandag had daar verandering in moeten brengen maar dat is mislukt. We gaan na wat er precies fout ging in de communicatie van de aartsbisschop Andre Leonard.

Een geslaagde communicatie berust enerzijds op de inhoud van de boodschap of boodschappen die men brengt, maar anderzijds en wellicht nog belangrijker, op de attitude waarmee men de boodschappen brengt. En belangrijk: attitude en boodschappen moeten elkaar ondersteunen. Daar zat het fout bij de kerk.

Ik, en wellicht velen met mij, had de indruk dat de open communicatie van de kerk, haar betrokkenheid en haar actiebereidheid — stuk voor stuk belangrijke elementen voor een goede communicatie — allemaal geveinsd waren. Die indruk werd gewekt door de tegenstrijdige basisboodschap van de kerk. Zij wil grote kuis houden in haar instelling en tot op het bot gaan maar ze wil nog steeds geen pottenkijkers en moet steeds zelf kunnen oordelen. Vooral dat laatste blijkt de kerk niet uit handen te willen geven.

De discrepantie tussen de attitude en de boodschap wekt het wantrouwen verder in de hand. Daarmee ondermijnt zij haar volledige communicatie-inspanning die wellicht voor de kerk op zich al een echte evolutie of zelfs revolutie was. Spijtig dus dat een goedbedoelde inspanning een tegenovergesteld effect heeft. Spijtig maar de communicatie-experts van de kerk hadden dat moeten weten.

Een tweede flater die deze morgen heel duidelijk tot uiting kwam in de communicatie van de kerk was het gebrek aan eenheid van visie van de kerkelijke overheid. Dat men plots na een lange radiostilte alle monseigneurs had opgetrommeld om op alle radio's en in alle kranten commentaar te geven en niet zoals voorheen beroep te doen op woordvoerders, was communicatiestrategisch geen slechte keuze. Het is normaal dat de eindverantwoordelijken van een organisatie in eigen persoon voor hun zaak opkomen. Maar het is dan ook normaal dat die verschillende verantwoordelijken er dezelfde visie op nahouden, de visie die de organisatie vooropstelt bij monde van haar ceo, monseigneur Leonard, en niet hun eigen visie. Zij werden tenslotte geinterviewd als vertegenwoordiger van de kerk en niet als privepersoon. Maar daar hielden de bisschoppen zich niet aan. Sommige monseigneurs beweerden dat er een mea culpa had moeten komen, anderen zegden dan weer dat zij dat niet konden doen, want dat zij daardoor de kerk konden blootstellen aan juridische vervolging en hoge schadevergoedingen. Kortom het ging alle richtingen uit behalve de goede.

Ook hier was de kerk vertrokken van goede intenties, maar liet de uitvoering op het terrein te wensen over, wat leidde tot een averechts effect.

Maar het meest sprekende gebrek van geloof van de kerk in haar eigen boodschap was wellicht het manu militari buitenzetten maandag op de persconferentie van een pastoor, een oude man, Rik Deville, van wie men wist dat hij de mening van de kerk niet deelt. De kerk was wellicht bang dat hij de kerkelijke overheid zou tegenspreken en op die manier de reputatie van de kerk zou aantasten. Dit was een flater van jewelste en toont overvloedig aan hoe weinig de kerk zeker is van haar eigen boodschap en misschien ook wel van zichzelf.

Het is meer dan tijd voor de kerk om haar communicatie bij te stellen en dat op een hedendaagse en professionele manier. Zoniet gaat het — alle goed voornemens ten spijt — enkel van kwaad naar erger.