Willen We Opnieuw Een Heksenverbranding, De Standaard, September 10, 2010

Willen We Opnieuw Een Heksenverbranding?

De Standaard
September 10, 2010

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=9C2V2LGS&subsection=55

De zaak-Vangheluwe mag geen allesverslindende kanker worden.An Nelissen

'Vandaag is Vangheluwe een spook, morgen zal iemand hem de heks noemen en overmorgen zal de brandstapel oplaaien en zal men juichen zoals weleer.' Broeder RENE STOCKMAN roept op tot bezinning.

Niets deed vermoeden dat de tsunami van april zo lang zou nazinderen. Het lijkt wel of we telkens opnieuw overspoeld worden en vandaag weten we nog niet wat er morgen zal komen.

Op het einde van een conferentie over gastvrijheid wordt me de vraag toegeworpen: moet men in Westvleteren Vangheluwe gastvrij blijven omringen of is het tijd om op te stappen? Men roept dat hij tot de lekenstand moet worden teruggebracht en dat hij, het 'spook van Westvleteren', beter vertrekt naar ergens in Angola, of liefst nog verder. Zelfs bisschoppen beginnen te zuchten dat het nu toch genoeg is en suggereren een of ander in die richting. De betreurde publicatie van de 'Danneels-tapes' door De Standaard, en het mea culpa, uitgesproken door de kardinaal, hebben de voorbije week gekleurd, zodanig dat zelfs de doodlopende regeringsvorming totaal verbleekte en van de frontpagina's verdween. En vandaag gaat het over de nietigverklaring van Operatie Kelk waarop morgen opnieuw de nodige reacties zullen vloeien.

Wat moet bisschop Vangheluwe doen? Die vraag wordt prangend. Beseft hij ten volle wat hij in de kerk en in de maatschappij heeft teweeggebracht, toen en nu, en is een teruggetrokken leven in een abdij in zijn vorig bisdom de oplossing? Aan de monniken van Westvleteren zeker alle waardering dat ze de regel van Benedictus zo trouw blijven volgen. Maar gastvrijheid wil inderdaad niet zeggen dat deze onbeperkt in de tijd moet duren. Gastvrijheid is goed tot er een oplossing komt: de gast is en blijft een passant en zolang hij een passant is, moet men hem in liefde opnemen. Maar nu lijkt het erop dat deze tijd ten einde is en dat de toestand echt niet meer houdbaar blijft, onhoudbaar voor de persoon in kwestie, voor de abdij en voor de omgeving die we allen zijn. Er moet dus een andere oplossing gezocht worden. De monniken zullen hun regel zeker niet schenden wanneer ze in gezamenlijk overleg met Vangheluwe een einde maken aan de gastvrijheid. Na een te lange tijd bewijzen ze de gemeenschap geen dienst meer door hem nog langer in hun abdij te houden.

Best is inderdaad dat Vangheluwe zich volledig terugtrekt, niet meer zichtbaar, noch hoorbaar is en ons de tijd gunt om alles te laten bezinken. Het verleden en de geleden pijn moeten nu materie worden voor reflectie, we moeten de wonden laten helen en ze niet voortdurend opnieuw willen openscheuren, en vooral kijken hoe het nu verder moet met in eerste instantie de slachtoffers, met de daders en vooral met een toekomst waarin men elkaar opnieuw met vertrouwen in de ogen kan zien. Ook moet men stoppen met karaktermoorden en heksenvervolgingen, want wat nu klinkt gaat meer en meer in die richting. Vandaag is Vangheluwe een spook, morgen zal iemand hem de heks noemen en overmorgen zal de brandstapel oplaaien en zal men juichen zoals weleer. De zondebok gaat eraan. Vandaag zijn de paus en Vangheluwe zelf de enigen die een besluit kunnen nemen naar een effectieve sanctie. Laten we dat in hun handen laten. Laicisering wordt geopperd alsof het de grootste straf is die men iemand kan toewensen: leek worden. Voor de leken zeker geen compliment.

Wat van Vangheluwe nu mag verwacht worden is dat hij nog eens spreekt, heel duidelijk en openlijk schuld bekent en ook zijn mea culpa slaat voor de malaise waarin hij ons allen heeft gebracht. Want de enige woorden die we van hem tot nu toe hebben is hetgeen hij bij het ontslag heeft verwoord. We zijn nu zovele maanden en miserie verder, ook wijsheid en ervaring, en hij heeft ondertussen andere en nieuwe slachtoffers gemaakt, vooral meegesleurd, gewild en zeker ongewild. En na deze woorden moet hij zwijgen, voorgoed, en een besluit nemen of het besluit dat de hoogste instantie alsnog over hem zal uitspreken deemoedig aanvaarden. Voor zijn besluit is alleen hij verantwoordelijk, en wij blijven verantwoordelijk hem als mens hem onze liefde en vergeving niet te onthouden, hoe moeilijk en steeds moeilijker dit ook wordt. Wellicht hebben we de spanning tussen de daad die om gerechtigheid schreeuwt en de mens die om liefde en vergeving blijft smeken nooit zo sterk aangevoeld. Laat ons toch deze spanning niet ontvluchten maar er ons in wortelen en ons daarin als christen blijven gedragen.

Er is veel geschonden, gebroken, vooral vertrouwen. En veel energie werd verspild. Die energie is nu nodig, op zovele vlakken, om het probleem grondig aan te pakken en zo in het reine te komen met het verleden en nieuw vertrouwen te krijgen in de toekomst. En dat kan alleen door mensen opgebouwd worden en die kans moeten we aan elkaar geven.

Ofwel wordt de 'zaak-Vangheluwe' een allesverslindende kanker, ofwel een start voor een grondige uitzuivering op zovele vlakken. Ik kies voor dit laatste.

RENE STOCKMANWie? Generale overste van de Broeders van Liefde. Wat? Vangheluwe moet niet gekapitteld worden, maar schuld bekennen en zich daarna voorgoed in de onzichtbaarheid terugtrekken. Waarom? Deze zaak moet niet escaleren, maar zuiverend werken.