Priesters Zijn Geen Betere Christenen, De Standaard, September 9, 2010

Priesters Zijn Geen Betere Christenen

De Standaard
September 9, 2010

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=UE2V0JI5

'Roger Vangheluwe zou beter in alle stilte zelf zijn priesterambt teruggeven.'

Dat Roger Vangheluwe geen bisschop meer kan zijn, is duidelijk. En ook als priester lijkt er geen rol meer voor hem weggelegd. Voor PETER VANDE VYVERE is dat reden genoeg om hem zijn priesterschap te ontnemen.

Kerkjurist en CD&V-senator Rik Torfs deed dinsdag in Terzake een oproep aan voormalig bisschop Roger Vangheluwe om zijn laicisering aan te vragen. Een terechte verzuchting, meent Peter Vande Vyvere. Als we er maar niet uit besluiten dat het ambt een hogere vorm van christenzijn is.

Toen het jarenlange misbruik van bisschop Vangheluwe op 23 april bekendraakte, was mijn verzuchting dezelfde als die van velen: wie zoiets op zijn kerfstok heeft, kan niet langer bisschop zijn en moet tot de lekenstaat worden gebracht. De spontane verontwaardiging van enkele collega's en vrienden - gelovige leken - bracht me aan het twijfelen: 'Wat zegt het over ons, als 'leek worden' de strengste straf is die je in de kerk kunt krijgen?' Soms klonk het iets minder subtiel: 'Ze mogen hem houden.'

Ik had verwacht dat de paus intussen zelf de laicisering zou hebben uitgesproken of de voormalige bisschop minstens een teruggetrokken leven van boete en gebed zou opgelegd hebben. Dat laatste deed hij destijds ook met Marcial Maciel, de stichter en overste van de priestercongregatie 'legionairs van Christus', die er een losbandig seksueel leven op nahield.

Het blijft evenwel stil vanuit Rome. Wellicht ook omdat men er de afronding van de burgerlijke procedure tegen Vangheluwe afwacht en die wil laten meetellen in de kerkelijke procesvoering. Kerkjuridisch valt daar iets voor te zeggen, maar ondertussen gaat het leven verder en dreigt de collaterale schade wel erg groot te worden: het machtsvertoon van Operatie Kelk, de miskenning van slachtoffers die zich bij de commissie-Adriaenssens aanmeldden en de focus op de rol van kardinaal Godfried Danneels.

Intussen blijft de eigenlijke 'boosdoener' buiten beeld. Of beter: waart hij vanuit de abdij van Westvleteren als een geest over zijn bisdom, kerk en land. In een open brief in Tertio maant collega Jan De Volder Vangheluwe dan ook terecht aan een ander schuiloord te zoeken. Als tijdelijke oplossing was dit - hoewel niet evident - verantwoord, vandaag is het een voelbare last.

In het licht van dat alles kan ik mij achter de oproep van senator Rik Torfs (CD&V) scharen: bisschop Vangheluwe kan een signaal van reeel berouw geven door zijn ambt terug te geven. Dus toch de lekenstaat als straf? Om te beginnen kan een wijding 'kerktechnisch' nooit volledig ongedaan worden gemaakt, een 'gewone leek' kan iemand die ooit gewijd is nooit worden. Wel beschouwt de kerk een gelaiciseerde als iemand die tot een andere 'staat' gaat behoren, die van elke gedoopte. In het geval van Vangheluwe bestaat de straf dan niet in het feit leek te worden, maar in de onmogelijkheid om de eigen staat te beleven. Je eigen levensroeping en levensperspectief niet langer kunnen beleven, doet wel degelijk pijn.

Dat het gewijde ambt een hogere vorm van christenzijn inhoudt, is overigens een ernstige misvatting. Ze gaat jammer genoeg terug op een reele scheefgroei, gisteren en vandaag. De identificatie van 'gewijd' met 'verheven' en 'onaantastbaar' verklaart ten dele waarom seksueel misbruik zo lang en zo omvangrijk kon gedijen in klerikale kringen. Maar nog eens: dat is pure scheefgroei. In de goede traditie van de katholieke kerk, bevestigd door het Tweede Vaticaans Concilie, is het ambt louter dienst ('ministerium'). Het 'dient' als een tastbare verwijzing naar Christus zelf, die voor gelovigen de enige echte leider van de kerk is. Het ambt pretendeert niets minder, maar ook niets meer en het staat helemaal ten dienste van de kerkgemeenschap.

Dat de voormalige bisschop van Brugge nooit nog die dienst kan waarnemen, zal niemand betwisten. In die zin dient zijn ambt tot niets meer en ligt het in de logica der dingen dat hij het teruggeeft. Dat hij het zelf zou doen vooraleer het hem wordt 'afgenomen' zou een - late - tegemoetkoming zijn aan zijn slachtoffer, een teken voor alle slachtoffers dat de kerk zich door hun leed laat raken en een gebaar van nederigheid tegenover de kerkgemeenschap die hij in deze tragedie heeft meegesleurd.

Tot slot: als het zover komt, laat het dan in alle stilte gebeuren, buiten de spotlights die zo'n signaal al snel het aura van een heldendaad verlenen. Immers, 'het evangelie vraagt ons nederig te zijn. De tijd van het roemen op zichzelf is voor de kerk voorbij.' Dat besef, dat Jozef De Kesel bij zijn aanstelling als bisschop van Brugge verwoordde, is een prille vrucht van de vreselijke periode die de katholieke kerk vandaag beleeft.