BishopAccountability.org
	Een Kind Van Zijn Tijd De Standaard August 31, 2010 http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=N82UMDH3&subsection=55 'Je moet alles in zijn tijdsgeest bekijken', zei Vlaams parlementslid Johan Sauwens (CD&V). Volgens hem kunnen we alleen zo de houding begrijpen die kardinaal Godfried Danneels had aangenomen tijdens dat trieste gesprek met het slachtoffer van bisschop Roger Vangheluwe. Vrijwel alle katholieke opiniemakers die gisteren in deze krant reageerden op de zogeheten Danneels-tapes, maakten een verwijzing naar 'de historische context', zoals zuster Monica Van Kerrebroeck het van haar kant noemde. De redenering luidt dan: vroeger (wanneer?) dacht men anders over kindermisbruik. Dat is juist, maar so what? Ook in dat 'vroeger' was pedofilie een zonder meer strafbaar feit. En wat betekent het argument in dit geval, dat tenslotte niet zomaar een incidentje was, maar gaat om systematisch seksueel misbruik gedurende zeker twaalf jaar, dat begon toen het slachtoffer amper een kleuter van vijf was. Hoofdredacteur Bert Claerhout van het katholieke weekblad Kerk en Leven ontkent zelfs dat Danneels de zaak in de doofpot wilde stoppen. Voor hem maakte hij alleen een 'inschattingsfout' door het kerkinstituut te willen verdedigen. Maar wat is dan het verschil, als het resultaat hetzelfde is? Volgens Claerhout handelde Danneels daarbij 'als kind van zijn tijd', waarmee hij kennelijk iets anders bedoelt dan wat de uitdrukking gewoonlijk betekent. Doordat 'zijn tijd' in het verleden ligt, oordeelde Danneels niet volgens een hedendaagse ethiek, maar met normen uit dat verleden. Parallel daarmee loopt de omschrijving van Danneels door de Leuvense rector Mark Waer als 'iemand van de vorige generatie'. Het valt te begrijpen dat de katholieke wereld, die zo al niet meer tot de maatschappelijke mainstream behoort, zich in het defensief gedrukt voelt door het pedofilieschandaal en door de inderdaad onterechte veralgemeningen daarvan. De uitgelekte tapes brengen zijn woordvoerders evenwel tot een betwistbare a la carte omgang met de tijd en de geschiedenis. Op zijn ergst wekken ze de indruk dat de traditie van verheimelijking vandaag nog altijd een verschoningsgrond kan zijn voor de verheimelijking waar Danneels op aandrong in dat gesprek, dat tenslotte pas van april dit jaar dateert. Er bestaat toch een verschil tussen een verklaring en een vergoelijking. Het argument van de historische context is immers bedoeld om de kardinaal uit de wind te zetten. Het schermt hem af van een beoordeling door deze tijd. Als iemand van vroeger zou het dan 'normaal' zijn dat hij er andere normen op nahoudt. Maar zo worden geschiedenis en verandering in de tijd wel gebruikt als een excuus. Want dan rijst de vraag of het geoorloofd is dat zo iemand nu nog altijd die normen van vroeger blijft hanteren in een positie waarin hij zoniet macht, dan toch verantwoordelijkheden uitoefent, zoals in dat gesprek. Het opmerkelijke is vooral dat die historisering pal ingaat tegen het imago dat kardinaal Danneels de voorbije twintig jaar heeft opgebouwd. Dat beeld berustte immers net op eigentijdsheid en gevoeligheid voor wat leeft in het nu. 'Hij wist op een bijzondere wijze het geloof op dezelfde golflengte te brengen als de trillingen van het tijdsgevoel', aldus de vroegere hoofdredacteur van Kerk en Leven, Mark Van de Voorde, voor wie Danneels 'als geen ander' wist hoe hij 'de goede golfstromen van de tijd moest opzoeken' (DS 18 januari 2010). In de perceptie had Danneels de klerikale stoffigheid en wereldvreemdheid van zich afgeschud en daardoor aansluiting gevonden bij een dominante eigenschap van deze tijd, de mediatisering. Als bekwaam 'communicator' bleek hij inderdaad te passen in tal van per definitie modieuze tv-formats, niet alleen in praatprogramma's, maar ook in het lichtere vertoon van De Laatste Show of Het Huis van Wantrouwen of straks in het nieuwe God en Klein Pierke van Martin Heylen. Meer nog, de kardinaal besefte heel goed hoe hij televisiegewijs een BV kon worden: 'Van Mark Uytterhoeven heb ik in feite geleerd hoe je je op tv moet gedragen. Dat je altijd een repliek klaar moet hebben op het puntje van je tong. Vijf minuten op tv kunnen je maken of breken' (DS 5 december 2003). En net de tv-bekendheid, zo bleek al in een onderzoek in 1998, verschafte hem een publiek respect dat de strikte kerkelijke aanhang ruimschoots oversteeg. Dit alles roept een licht onthutsende vraag op: is dat dan allemaal slechts perceptie en window dressing geweest? Ook een kind van zijn tijd kan een kind van vroeger verbergen. MarcReynebeau is redacteur van deze krant. Zijn column verschijnt wekelijks op woensdag.
Any original material on these pages is copyright © BishopAccountability.org 2004. Reproduce freely with attribution.