BishopAccountability.org
 
  Tien Geboden Voor De Katholieke Kerk

By Marcel Hulspas
The DePers
July 20, 2010

http://www.depers.nl/wetenschap/496016/Tien-geboden-voor-Katholieke-Kerk.html

Als de Rooms-Katholieke Kerk het einde van deze eeuw wil halen, zal ze haar doen en denken drastisch moeten herzien. Tien nieuwe geboden voor een bedreigd instituut.

1. Verbeter de wereld, begin bij uzelve

Seksueel misbruik binnen de kerk is niks nieuws. Al eeuwenlang worden priesters en andere kerkelijke ambtsdagers hiervan beschuldigd. Alleen; tot voor kort dacht iedereen dat het om incidenten ging. Tien jaar geleden echter begonnen er in de Verenigde Staten en Ierland geruchten te circuleren over grootschalig, systematisch, seksueel misbruik door gestelijken. Een handjevol beschuldigingen leidde in beide landen tot een ware vloedgolf van aanklachten. De Amerikaanse bisschoppen reageerden alert: er kwam een groot, onafhankelijk onderzoek. In het eindrapport, het John Jay Report dat in 2004 verscheen, werden ruim 4.300 geestelijken aangeklaagd.

In Ierland hadden de beschuldigingen voornamelijk betrekking op katholieke internaten. Hier werd het onderzoek door de kerk zelf georganiseerd, en dat verliep tergend langzaam. Het eindrapport verscheen pas in mei vorig jaar, maar constateerde keihard dat priesters en nonnen gedurende vele decennia duizenden kinderen hadden vernederd, mishandeld en misbruikt.

Ondertussen zijn vergelijkbare schandalen uitgebroken in Canada, Engeland, Nederland, Belgie, Oostenrijk, Spanje, Duitsland, Zwitserland en Brazilie. In Polen en Italie zit de deksel nog stevig op de doofpot, al lijkt dat een kwestie van tijd. Deze crisis (volgens de dissidente theoloog Hans Kung ‘de ergste sinds de Reformatie’) is dus nog lang niet voorbij. Het meest schokkend is wellicht niet het misbruik op zich, maar de manier waarop de kerk hiermee omging. Signalen werden genegeerd; daders in bescherming genomen; slachtoffers onder druk gezet. Dat het seksueel misbruik zo’n omvang kon aannemen, is met name te danken aan deze perverse ‘bedrijfscultuur’. De kerk dient dat te erkennen, en deze cultuur zo snel mogelijk uit te bannen.

Eeuwenlang heeft de Rooms-Katholieke Kerk haar macht weten te consolideren dankzij haar greep op opvoeding en onderwijs. Ze heeft altijd gepretendeerd het beste met de kinderen voor te hebben. De Kerk heeft jammerlijk gefaald. Het is een groot verlies, maar ze kan niet anders dan dit werkterrein verlaten.

2. Gij zult voortaan van kinderen afblijven

Totdat ze het vertrouwen van ouders heeft herwonnen. Een belangrijke stap op deze weg is dat ze haar visie op seksualiteit radicaal herziet. Het seksueel misbruik wordt niet veroorzaakt door het celibaat, zoals wel wordt gedacht.

Onderzoek geeft aan dat het aantal daders dat zich in katholieke instellingen ophoudt niet echt hoger ligt dan in andere zorginstellingen. Maar dankzij die ‘bedrijfscultuur’ kunnen ze veel langer ongestraft hun gang gaan.

Toch zal de kerk het celibaat moeten afschaffen. Ten eerste zorgt het ervoor dat priesteropleidingen onevenredig veel jongeren aantrekken die overhoop liggen met hun eigen seksualiteit (zoals homoseksuelen die hun geaardheid niet kunnen accepteren). Ten tweede toont dit (onbijbelse) gebod de buitenwereld dat de kerk zelf zich geen raad weet met seksualiteit, en hopeloos verouderd is. Dus:

3. Gij zult trouwen

Er zijn ergere dingen in de wereld. Misdadigers de hand boven het hoofd houden bijvoorbeeld. Steeds opnieuw blijkt dat hogere geestelijken die alarmsignalen ontvingen, de daders niet aanpakten maar juist te hulp schoten. Het Vaticaan zelf gaf het slechte voorbeeld. De Mexicaanse priester/pederast/bigamist Marcial Maciel kon jarenlang ongestoord zijn gang gaan omdat hij de bescherming genoot van paus Johannes Paulus II, die zijn conservatieve zendingswerk blijkbaar belangrijker vond dan het lot van Maciels slachtoffers.

Ook de huidige paus heeft wellicht boter op zijn hoofd. Dertig jaar geleden, toen Benedictus XVI nog Jozef Ratzinger heette en aartsbisschop van Munchen was, regelde zijn bisdom de geruisloze overplaatsing van de priester/kinderverkrachter Peter Hullermann naar een andere parochie. En dat terwijl psychiaters het bisdom heel duidelijk gewaarschuwd hadden dat deze man, als hij de kans kreeg, opnieuw zou toeslaan.

Zo zijn er tientallen gevallen op te noemen. Pas afgelopen maand (15 juli) maakte het Vaticaan bekend dat priesters die zich schuldig hebben gemaakt aan seksueel misbruik, direct ontslagen dienen te worden. Terwijl iedereen dat toch kan bedenken:

4. Gij zult misbruikers zo snel mogelijk straffen

Niemand weet of Ratzinger direct betrokken was bij de Hullermann-affaire. Hij zwijgt erover. Hij zwijgt veel. Iedere uitlating, zo vreest hij, kan de kerk schaden. In 2001, toen de misbruikaffaires aan het rollen kwamen en Ratzinger nog voorzitter was van de Congregatie voor de Geloofsleer, stuurde hij alle bisschoppen een brief waarin hij hen mededeelde dat seksueel misbruik door geestelijken voortaan viel onder het Secretum pontificium, het ‘Geheim van de paus’. Dat betekende dat dergelijke misdaden gemeld moesten worden aan het Vaticaan – en verder nergens. Het Vaticaan zou de zaak afhandelen.

Een besluit met catastrofale gevolgen. Iedere pr-adviseur weet: zodra je in de media beschuldigd wordt van ongeoorloofde praktijken, moet je open kaart spelen. Traineren, gegevens achterhouden, agressief terugslaan: het haalt niets uit; het leidt alleen maar tot meer achterdocht.

5. Gij zult open en eerlijk communiceren

Maar de kerk bleek daartoe niet in staat. Afgelopen maart bood Benedictus voor het eerst verontschuldigingen aan namens de kerk – maar uitsluitend aan de slachtoffers in Ierland.

Suggesties om de schuldbekentenis te richten aan alle slachtoffers, wees hij van de hand.

Het Vaticaan erkent uitsluitend schuld als deze is vastgesteld door een door haar zelf ingestelde onderzoekscommissie.

Nederlandse misbruikslachtoffers (zo’n tweeduizend) krijgen van de kerk te horen dat ze zich moeten melden bij de organisatie Hulp & Recht – een kerkelijk orgaan.

6. Gij zult geen eigen rechter spelen

Daar zit meer achter dan angst voor harde conclusies. De kerk beschouwt zichzelf als de enige ware bron van moreel gezag. Niemand kan of mag haar veroordelen, dat doet ze zelf. Die houding leidde begin vorig jaar nog tot een heftige aanvaring met Europese politici. Benedictus haalde toen vier bisschoppen binnen die ooit gewijd waren door de in 1991 overleden extreem-rechtse (geexcommuniceerde) Franse aartsbisschop Marcel Lefebvre. Een van hen, Richard Williamson, bleek een Holocaustontkenner.

Het besluit veroorzaakte dan ook een storm van kritiek maar Benedictus gaf geen krimp – zelfs niet nadat de Duitse bondskanselier Angela Merkel hem opriep Richardson te laten vallen. Richardson bood zijn excuses aan – maar alleen voor de schade die hij de kerk had toegebracht. Hij heeft zijn standpunt nooit hoeven herroepen.

7. Gij zult de rechtsstaat respecteren

De Belgische justitie nam geen genoegen met bisschoppen die voor eigen rechter wilden spelen.

Na een reeks onthullingen (de bisschop van Brugge bleek een verkrachter; tijdens het huwelijk van prins Philip en prinses Mathilde werd het paar toegezongen door een kerkkoor dat geleid werd door een pedofiele priester), besloot men het aartsbisschoppelijk paleis binnen te vallen en dossiers mee te nemen. Kardinaal Danneels werd urenlang ondervraagd.

Het Vaticaan reageerde furieus. Kardinaal Tarcisio Bertone, een van de hoogste Vaticaanse bestuurders, noemde de inval ‘ongehoord en zonder precedent’. (Toegegeven, het openbreken van bisschoppelijke graven omdat daar dossiers in verborgen zouden liggen, had een hoog Kuifje-gehalte.)

Die opmerking laat zien dat de curie zich nog steeds niet heeft neergelegd bij de scheiding tussen kerk en staat. Die scheiding betekent dat de nationale kerk onderworpen is aan het staatsgezag en net als elke visclub of dansvereniging de wet dient te respecteren en dient mee te werken aan een gerechtelijk onderzoek.

8. Gij zult u niet verschuilen achter complottheorieen

Vrijwel onmiddellijk werd er in katholieke kring gefluisterd dat de inval het werk was geweest van de Vrijmetselarij. Belgen zijn dol op dat soort complottheorieen – maar de kerk zelf kan er ook wat van. In april van dit jaar noemde Rainiero Cantalamessa, de persoonlijke pastoor van de paus, de beschuldigingen van seksueel misbruik ‘een agressieve, goed georganiseerde aanval op de paus, de kerk en de gelovigen.’ Korte tijd later vergeleek de invloedrijke curiekardinaal Sodano de aandacht voor seksueel misbruik met eerdere ‘aanvallen’ op de Kerk, zoals die op paus Pius XII (de paus die tijdens de Tweede Wereldoorlog op de Heilige Stoel zat en volgens veel historici ernstig heeft gefaald).

Dergelijke duistere aantijgingen zijn afkomstig uit kringen van conservatieve organisaties en theologen, die sinds Johannes Paulus II een steeds grotere invloed hebben binnen het Vaticaan. Zij beschouwen de misbruikaffaires als het gevolg van de perverse seksuele moraal in het Westen (daar doen zich zulke problemen voor!), aangewakkerd door de aldaar heersende ‘communistische’, anti-katholieke krachten. Het probleem is niet de kerk, maar het verloederde Westen. Dat is van God losgeraakt en zal weer opnieuw ‘gekerstend’ moeten worden. Maar dan moet Rome natuurlijk geen duimbreed toegeven.

Kenmerkend voor hun invloed is dat met het recente (veel te late) besluit dat misbruikers voortaan direct hun ambt verliezen, ook bekend werd gemaakt dat bisschoppen die vrouwen tot priester wijden, een even ernstig vergrijp plegen. Voor Rome zijn dit gelijkwaardige schendingen van de moraal.

9. Wees voorbreid op sterke krimp

Zoals alle grote, oude, logge organisaties denkt ook de Rooms-Katholieke Kerk dat zij deze storm – dat ze alle stormen – zal kunnen doorstaan. Ze is de grootste op aarde. En ze groeit nog steeds. Er zijn zo’n 1,2 miljard katholieken en jaarlijks komen er zo’n 19 miljoen bij.

Maar die groei komt keurig overeen met die van de wereldbevolking – en het gaat hier om gedoopte katholieken. Doop zegt niets over trouw aan Rome. In het Westen gaat nog maar een op de tien gedoopte katholieken regelmatig naar de kerk, en die schaarse kerkgangers staan zeer kritisch tegenover Rome. Ook in ontwikkelingslanden heeft men allang geen boodschap meer aan Rome.

Niet vanwege seksueel misbruik, (dat is daar vaak doodnormaal) maar spijkerharde standpunten tegen abortus en condoomgebruik tasten het gezag van de kerk wel aan (als het om de slaapkamer gaat, zijn gelovigen daar niet anders dan hier). Het zijn vooral de sociale noden, de strijd tegen onrecht en armoede en (in Zuid- en Midden-Amerika) de strijd voor gelijke rechten voor indianen, die door de kerk systematisch worden verwaarloosd.

Terwijl onafhankelijke katholieke kerken en protestantse kerkgenootschappen daar actief op inspringen en zo ‘zieltjes’ winnen, met name onder gedoopte katholieken, investeert Rome in warme contacten met de conservatieve middenklassen. Nog een of twee generaties, en het verval van de kerk treedt zonneklaar aan het licht. Rome beschouwt Europa als grotendeels verloren – dan kan ze de rest van de wereld ook afschrijven.

10. Het is zaliger te buigen dan te barsten

De Rooms-Katholieke Kerk doet er dus goed aan zich voor te bereiden op het ontstaan van vele katholieke kerken op aarde. De ‘Rooms-Katholieke’ kerk zou daar wel eens heel snel heel mager bij af kunnen steken.

Als Rome niet volledig kopje onder wil gaan, als ze geen wereldvreemde sekte-met-een-kunstverzameling wil worden, zal ze moeten ophouden met het irritante geroffel op de trom van morele superioriteit. Ze zal opnieuw, en oprecht, moeten leren luisteren naar haar eigen gelovigen, andere gelovigen, en ‘ongelovige’ overheden. Er zal nog heel wat water door de Tiber stromen, voordat het Vaticaan zover is. De huidige generatie kerkleiders gaat liever met haar eigen gelijk ten onder.

 
 

Any original material on these pages is copyright © BishopAccountability.org 2004. Reproduce freely with attribution.